THAM KHẢO QUA WIKIP

Chi Hông hay chi Phao đồng (bao đồng, bào đồng) (danh pháp khoa học: Paulownia) là một chi của khoảng 6–17 loài (phụ thuộc vào tác giả phân loại) thực vật trong họ một chi là họ Hông (Paulowniaceae), có họ hàng gần và đôi khi được đặt trong họ Huyền sâm (Scrophulariaceae). Chúng là bản địa của Trung Quốc (tên gọi trong tiếng Trung là 泡桐/pào tóng), kéo dài về phía nam tới miền bắc Lào và Việt Nam, nhưng đã từ lâu được gieo trồng tại các khu vực khác của miền đông châu Á, đáng chú ý là Nhật Bản và Triều Tiên. Chúng là các cây thân gỗ có lá sớm rụng, cao 10–25 m, với các lá to, bản rộng tới 15–40 cm, mọc thành cặp đối trên cành. Chúng ra hoa vào đầu mùa xuân, thành các chùy hoa dài 10–30 cm, với tràng hoa hình ống màu tía, tương tự như hoa của mao địa hoàng. Quả là loại quả nang khô, chứa hàng nghìn hạt nhỏ.

Tên gọi khoa học của chi này được đặt theo tên của Nữ hoàng Anna Pavlovna của Hà Lan (1795 – 1865), con gái của Nga hoàng Pavel I.

Mục lục

Các loài

Dưới đây liệt kê các danh pháp khoa học có trong IPNI, nhưng chưa kiểm chứng hết là có danh pháp nào là đồng nghĩa của nhau hay không.

Paulownia australis: hông phương nam
Paulownia catalpifolia: hông lá thu
Paulownia coreana: hông Triều Tiên
Paulownia duclouxii
Paulownia elongata
Paulownia fargesii: hông Tứ Xuyên
Paulownia fortunei: hông hoa trắng
Paulownia kawakamii: hông Đài Loan
Paulownia lilacina
Paulownia longifolia: hông hoa dài, hông Quảng Đông
Paulownia meridionalis: hông Đông Dương
Paulownia mikado hông Đài Loan
Paulownia recurva: hông Hồ Bắc
Paulownia rehderiana: hông Quảng Tây
Paulownia shensiensis: hông Thiểm Tây
Paulownia silvestrii: hông Hồ Bắc
Paulownia taiwaniana: hông Đài Loan
Paulownia thyrsoidea: hông Phúc Kiến
Paulownia tomentosa: (đồng nghĩa: P. grandifolia, P. imperialis): hông lông, hông hoa lớn, hông hoàng gia
- Paulownia tomentosa thứ glabrata (đồng nghĩa gốc: P. glabrata)
- Paulownia tomentosa thứ tomentosa
- Paulownia tomentosa thứ tsinlingensis (đồng nghĩa: P. kawakamii thứ tsinlingensis, P. fortunei thứ tsinlingensis)
Paulownia viscosa: hông Quảng Tây

Lai ghép

Paulownia × henanensis: P. catalpifolia x P. tomentosa: hông Hải Nam
Paulownia × intermedia: P. coreana x P. tomentosa

Sử dụng

Hông hoa trắng (Paulownia fortunei) là cây gỗ lớn nhanh, có thể trồng ở quy mô thương mại để sản xuất các loại gỗ nặng. Hông lông (Paulownia tomentosa) được liệt kê như là loài xâm hại tại khu vực đông nam Hoa Kỳ, trước đó đã được đưa vào đây như là một loại cây cảnh vì có hoa đẹp.

Chúng là phổ biến tại quê hương bản địa của nó - Trung Quốc - để tái trồng rừng, trồng ven đường và làm cây cảnh. Chúng sinh trưởng tốt trên nhiều loại đất, đáng chú ý là cả trên đất nghèo dinh dưỡng, nhưng cần nhiều ánh sáng và không ưa ẩm. Gỗ của chi Paulownia là dạng gỗ màu hơi trắng nhạt với các thớ thẳng. Các đặc trưng như kháng mục nát và điểm bắt lửa rất cao đảm bảo cho sự phổ biến của gỗ phao đồng trên thị trường thế giới. Các loại hông trồng trong các đồn điền nói chung có các vòng tăng trưởng cách quãng lớn và vì thế ít có giá trị hơn. Gỗ hông là quan trọng tại Trung Quốc, Triều Tiên và Nhật Bản để làm các miếng gỗ tăng âm cho các loại nhạc cụ bộ dây, chẳng hạn như thất huyền cầm, cổ tranh, tỳ bà, koto và kayagum (가야금).

Thử nghiệm do CSIRO tiến hành tại Australia cho thấy gỗ hông rất hấp dẫn với mọt gỗ. Các loài hông cũng bị ấu trùng của một số côn trùng thuộc bộ Cánh vẩy (Lepidoptera) phá hại, chẳng hạn như Endoclita excrescens.

Các loài hông được biết đến tại Nhật Bản như là kiri (桐), đặc biệt được dùng để chỉ P. tomentosa; nó còn được gọi là "cây công chúa". Trước đây, tại Nhật Bản có tập quán trồng một cây hông khi một đứa trẻ gái ra đời, và sau này người ta dùng gỗ của nó để đóng chạn bát đĩa để làm quà cưới cho người con gái đó khi cô ta đi lấy chồng. Nó cũng là biểu tượng cho chính phủ Nhật Bản (so với hoa cúc (Chrysanthemum spp.) là biểu tượng của Hoàng gia Nhật Bản). Nó là một trong các hoa của hanafuda (một kiểu bài lá Nhật Bản), gắn liền với tháng 12. Japan: An Illustrated Encyclopedia (trang 1189; Tokyo: Kodansha, 1993. ISBN 4069310983) viết rằng:

Gỗ hông rất nhẹ, thớ đẹp, mềm, không cong vênh và được sử dụng để làm tủ, hộp và guốc (geta). Gỗ cũng được đốt để sản xuất than củi cho nghề vẽ và bột cho pháo bông, vỏ được làm thành thuốc nhuộm, còn lá được sử dụng để điều chế thuốc trừ sâu.

Liên kết ngoài

Quần thực vật Trung Hoa - Paulownia

Paulownia is a genus of from 6 to 17 species (depending on taxonomic authority) of plants in the monogeneric family Paulowniaceae, related to and sometimes included in the Scrophulariaceae. They are native to much of China, south to northern Laos and Vietnam, and long cultivated elsewhere in eastern Asia, notably in Japan and Korea. They are deciduous trees 12–15 m (40–50 ft) tall, with large, heart-shaped leaves 15–40 cm across, arranged in opposite pairs on the stem. The flowers are produced in early spring on panicles 10–30 cm long, with a tubular purple corolla resembling a foxglove flower. The fruit is a dry capsule, containing thousands of minute seeds.

Paulownia fortunei flowers and bark

The genus, originally Pavlovnia but now usually spelled Paulownia, was named in honour of Queen Anna Pavlovna of The Netherlands (1795–1865), daughter of Tsar Paul I of Russia. It is also called "princess tree" for the same reason. ^[1]

Paulownia fortunei is an extremely fast-growing tree, grown commercially for production of hardwood timber. P. fortunei and hybrids containing P. fortunei, have been the main focus of genetic improvement since 1988 by Toad Gully Growers, a specialist Paulownia propagation nursery based in Australia who supply planting stock worldwide. P. fortunei generally displays better apical dominance than other Paulownia species along with greater adaptability to a wide range of soil types and climates.

Paulownia tomentosa is listed as an invasive species in the southeastern United States, having been introduced there as an ornamental tree for its decorative flowers.

Uses

It is popular in its native China for reforestation, roadside planting and as an ornamental tree. Books^[which?] say it grows well in a wide variety of soil types, notably poor ones, and needs a lot of light and usually does not like high water tables. Paulownia timber is a pale, whitish coloured wood with a straight grain, but it can also be silver grey, light brown or reddish. Its characteristics of rot resistance and a very high ignition point ensures the timber's popularity in the world market. Paulownia grown on plantations generally has widely spaced growth rings and is therefore much less valuable. The wood is also important in China, Korea, and Japan for making the soundboards of stringed musical instruments such as the guqin, pipa, koto, and kayagum.

Testing by CSIRO in Australia has shown that Paulownia wood is very attractive for wood-boring insects.^[2] Paulownia species are also used as food plants by the larvae of some Lepidoptera species including Endoclita excrescens.

This paulownia flower pattern (go-shichi-no-kiri) is the symbol of the Office of the Prime Minister of Japan

Paulownia is known in Japanese as kiri (桐), specifically referring to P. tomentosa; it is also known as the "princess tree". It was once customary to plant a Paulownia tree when a baby girl was born, and then to make it into a dresser as a wedding present when she married. Paulownia is the mon of the office of prime minister and also serves as the emblem of the cabinet and the government (vis-à-vis the chrysanthemum being the Imperial Seal of Japan). It is one of the suits in hanafuda, associated with the month of December. Japan: An Illustrated Encyclopedia (page 1189; Tokyo: Kodansha, 1993. ISBN 4-06-931098-3) states:

Paulownia wood is very light, fine-grained, soft, and warp-resistant and is used for chests, boxes, and clogs (geta). Its low silica content reduces dulling of blades, making it a preferred wood for boxes to hold fine Japanese edge tools. The wood is burned to make charcoal for sketching and powder for fireworks, the bark is made into a dye, and the leaves are used in vermicide preparations. The silvery-grey wood is sliced into veneers for special visiting cards.^[3]

A Japanese Kobundō (小分銅), 95-97% gold, "Paulownia" Kiri mark (桐), Kikubana (菊花) emblem, 373.11 grams, Japan.

These fine grained, soft and warp-resistant properties also make Paulownia wood exceptionally suited for making wooden surfboards. Tom Wegener of Noosa, Australia, his brother Jon of Hermosa Beach, California, and more recently "Empress Surfboards" are amongst the shapers who pioneered its use.^{[citation needed]} Unlike those made from balsa wood, the resulting surfboards do not need to be glassed.

More recently, it is used as body material for low-cost electric guitars and as the core for lightweight touring skis. It is often used in guitars as the core body, then laminated under a more durable wood, such as the Dean ML XM that is made of Paulownia as the body but is topped with mahogany.

Paulownia is extremely fast growing; up to 20 feet in one year when young. Some species of plantation Paulownia can be harvested for saw timber in as little as five years. Once the trees are harvested, they regenerate from their existing root systems, earning them the name of the "Phoenix tree." Paulownia has the ability to reclaim ecologically stressed and degenerate patches of land relatively quickly.

Recently, Paulownia has received a great deal of interest for its environmental properties and has been put forward as a potential solution to the global deforestation problem which lies at the heart of the climate change debate. It is being used as a reforestation tree in several countries, including Australia, Germany, China, the USA and Panama. Reforestation projects using the species are being run by organizations such as EcoTech Timber, Inc, ECO2 Forests Inc, Robinia Invest, Eco Sustainable Systems, Silva Tree and Kiri Park Projects spurred by Paulownia's fast growth and additional environmental benefits.

Paulownia has also proved to increase food production when used for intercropping and to prevent soil erosion. A large reforestation project in China increased food production in the Yellow River and Yangtse flood plains and halted erosion on approximately 3.15 million ha (12,200 sq mi) of land.

As a forestry crop Paulownia are exacting in their requirements, performing well only in very well draining soil, with summer rainfall or availability of irrigation water. A great deal of trialling and development by the pioneers of a Paulownia industry in Australia, Joe Virtanen of Australian Paulownia Trees and Plantations and James Lawrence of Toad Gully Growers, has shown there is a lot that can be done toward ensuring a successful plantation; primarily through selection of top genetics and improving the growing conditions, such as cultivation to increase drainage and adding fertiliser and irrigation.